Grip (Influenza)

Mevsimsel grip, dünya çapında dolaşan influenza virüslerinin neden olduğu akut bir solunum yolu enfeksiyonudur ve solunum yolu hastalığına neden olur. 4 tip mevsimsel grip virüsü vardır: Tip A, B, C ve D. Influenza A ve B virüsleri dolaşımda bulunur ve mevsimsel hastalık salgınlarına neden olur.

Influenza A virüsleri ayrıca, virüsün yüzeyindeki proteinler olan hemaglutinin (HA) ve nöraminidaz (NA) kombinasyonlarına göre alt gruplara ayrılır. Şu anda insanlarda dolaşan A(H1N1) ve A(H3N2) alt tipleri influenza virüsleridir. A(H1N1), 2009’da pandemiye neden olduğu için A(H1N1)pdm09 olarak da kullanılmaktadır. Bununla birlikte 2009’dan önce dolaşımda olan mevsimsel influenza A(H1N1) virüsünün yerini almıştır. Sadece influenza tip A virüslerinin pandemilere neden olduğu bilinmektedir. Influenza B virüsleri alt tiplere göre sınıflandırılmaz, soylara ayrılabilir. Şu anda dolaşımda olan influenza tip B virüsleri, B/Yamagata veya B/Victoria soyuna aittir. Influenza C virüsü daha az tespit edilir ve genellikle hafif enfeksiyonlara neden olur, bu nedenle halk sağlığı açısından çok büyük önem taşımaz. Influenza D virüsleri öncelikle sığırları etkiler ve insanları enfekte ettiği veya hastalığa neden olduğuyla ilgili mevcut bir bilgi yoktur.

Epidemiyoloji

Hastalıktan tüm yaş grupları etkilenebilmektedir. Hamile kadınlar, 5 yaşından küçük çocuklar, yaşlılar, kronik tıbbi durumları (örneğin; kronik kalp, akciğer, böbrek, metabolik, nörogelişimsel, karaciğer veya hematolojik hastalıklar) olan ve baskılayıcı koşullar nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (örneğin; HIV/AIDS, kemoterapi veya steroid almak veya malignite) ciddi hastalık veya komplikasyon bakımından yüksek risk altında olan bireylerdir. Ilıman iklimlerde mevsimsel salgınlar ağırlıklı olarak kış aylarında ortaya çıkarken, tropikal bölgelerde influenza yıl boyunca görülerek daha düzensiz salgınlara neden olabilir. Dünya çapında, bu yıllık salgınların yaklaşık 3 ile 5 milyon arasında ciddi hastalık vakası ve yaklaşık 290.000 ile 650.000 arasında solunum yolu kaynaklı ölümle sonuçlandığı tahmin edilmektedir.

Belirti ve Bulgular

Mevsimsel grip; ani başlayan ateş, öksürük (genellikle kuru öksürük), baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, şiddetli halsizlik, boğaz ağrısı ve burun akıntısı ile karakterizedir. Öksürük şiddetli olabilir ve 2 hafta veya daha fazla sürebilir. Kuluçka dönemi olarak bilinen, enfeksiyondan hastalığa kadar geçen süre yaklaşık 2 gündür, ancak 1 ile 4 gün arasında değişir. Çoğu insan, tıbbi müdahale olmaksızın bir hafta içinde ateş ve diğer semptomlardan kurtulabilmektedir. Ancak grip, özellikle yüksek risk altındaki kişilerde ciddi hastalığa veya ölüme neden olabilir. Sanayileşmiş ülkelerde influenzaya bağlı ölümlerin çoğu 65 yaş ve üstü kişilerde görülür. Salgınlar, yüksek düzeyde işçi/okul devamsızlığına ve üretkenlik kaybına neden olabilir. Klinikler ve hastaneler, hastalık dönemlerinde oldukça yoğun olabilir.

Bulaşma açısından mevsimsel grip, okul ve huzurevi gibi kalabalık alanlarda hızlı bulaşma ile kolayca yayılır. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında virüs içeren bulaşıcı damlacıklar havaya yayılarak bir metreye kadar uzağa saçılır ve bu damlacıkları soluyan yakın çevredeki insanlara bulaşabilir. Bulaşmayı önlemek için, kişilerin öksürürken ağız ve burnunu bir mendille kapatmaları ve ellerini düzenli olarak yıkamaları oldukça önemlidir.

Tanı

İnsan grip vakalarının çoğu klinik olarak teşhis edilebilir. Bununla birlikte, grip aktivitesinin düşük olduğu dönemlerde, diğer solunum virüslerinin (örneğin; rinovirüs, solunum sinsityal virüsü, parainfluenza ve adenovirüs) enfeksiyonu da grip benzeri hastalık (ILI) olarak ortaya çıkar ve gribi diğer patojenlerden klinik olarak ayırt etmeyi zorlaştırabilir.

Kesin tanı için solunum yolundan uygun örnekler alınmalı ve laboratuvar tanı testleri uygulanmalıdır. Solunum örneklerinin uygun şekilde toplanması, saklanması ve taşınması, influenza virüsü enfeksiyonlarının laboratuvarda saptanabilmesi için ilk adımdır. Grip virüsünün boğaz, burun ve nazofaringeal sekresyonlardan, trakeal aspirasyondan veya yıkamalardan alınacak örneklerle laboratuvar teyidi, genellikle doğrudan antijen tespiti, virüs izolasyonu veya RT-qPCR kullanılarak gerçekleştirilir. Hızlı influenza tanı testleri (RIDT’ler) de klinik ortamlarda kullanılmaktadır, ancak RT-qPCR yöntemlerine kıyasla daha düşük duyarlılığa sahiptir ve güvenilirlikleri büyük ölçüde kullanıldıkları koşullara bağlıdır.

Önleme

Aşılama ve antiviral tedavinin yanı sıra halk sağlığı yönetimi, aşağıdakiler gibi kişisel koruyucu önlemleri içerir:

  • Ellerin düzenli olarak yıkanması ve uygun şekilde kurutulması,
  • İyi solunum hijyeni -öksürürken veya hapşırırken ağzı ve burnu kapatmak, mendil kullanmak ve bunları doğru şekilde bertaraf etmek-,
  • Kendini iyi hissetmeyen, ateşi olan veya başka grip belirtileri gösteren kişilerin erken izolasyonu,
  • Hasta insanlarla yakın temastan kaçınma,
  • Kişilerin gözlerine, burnuna veya ağzına dokunmaktan kaçınmaları.

İlgili Kitler