Maymun Çiçeği

Etkenler

Maymun çiçeği virüsü, maymun çiçeği hastalığına neden olan ve nadir görülen bir virüstür. Maymun çiçeği virüsü çift zincirli DNA genomuna sahip Poxviridae ailesinden Ortopoks virüs cinsinde bulunmaktadır [1]. Çiçek hastalığına sebep olan çiçek virüsü, çiçek hastalığının aşısı olan vaksinya virüsü ve sığır çiçeği hastalığına neden olan sığır çiçeği virüsü de Ortopoks virüs cinsinde bulunmaktadır. Maymun çiçeği ilk defa 1958’de keşfedildi. Araştırmalar için kullanılan maymunlarda çiçek hastalığına benzer iki salgın meydana geldikten sonra ‘maymun çiçeği’ adını aldı. Çiçek hastalığının ortadan kaldırmak için yoğun çaba harcanan 1970 yılında maymun çiçeği hastalığının ilk vakası Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde rapor edilmiştir [2].

İnsanlarda, maymun çiçeği hastalığının ilk belirtileri ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk, sırt ağrısı, şişmiş lenf düğümleri ve titreme olarak görülmüştür. Hastalığın kuluçka (ilk bulaştığından semptom görülene kadar) süresi 7-14 gündür, ama bu aralık 5-21 güne kadar değişebilmektedir. Hasta genelde yüzünde başlayan ve vücudunun diğer yerlerine yayılan döküntü gösterir. Hastalık genelde 2-4 hafta arası sürmektedir. Afrika’da maymun çiçeği hastalığına yakalanan her 10 insandan 1’inin öldüğü gözlenmiştir [3].

Epidemiyoloji

Maymun çiçeği yalnızca Batı ve Orta Afrika ile sınırlı olmayıp dünyanın geri kalanını da etkilediği için küresel çapta bir sağlık problemidir. Afrika dışında ilk maymun çiçeği salgını 2003 yılında Amerika’da gözlenmiştir ve enfekte hayvanların ev köpeği ile temasından kaynaklanmıştır. Bu enfekte olmuş evcil hayvan Gambiya keseli sıçanı ve fındık faresiyle birlikte Gana’dan ithal edilmiştir. Bu salgın Amerika’da yetmişten fazla kez rapor edilen maymun çiçeği vakasına yol açmıştır. Ayrıca maymun çiçeği Eylül 2018’de Nijerya’dan İsrail’e seyahat edenlerde; Eylül 2018, Aralık 2019, Mayıs 2021 ve Mayıs 2022’de Birleşik Krallık’ta; Mayıs 2019’da Singapur ile Temmuz ve Kasım 2021’de Amerika’da gözlenmiştir. 2022’nin Mayıs ayında endemik olmayan ülkelerde birkaç maymun çiçeği vakasına rastlandı. Etkenlerini, epidemiyolojisini ve bulaşma yollarını anlamak için çalışmalar hala devam etmektedir [4].

Bulaşma Yolları

Hayvandan insana kan, vücut sıvıları, mukozal lezyon, deri veya direkt temas ile bulaşabilmektedir. İnsandan insana bulaşması solunum salgılarının yakın teması, deri lezyonları ya da yakın zamanda bulaş olan eşyaların teması ile gerçekleşebilir. Solunum damlacıklarının partikülleri ile bulaş genelde yüz yüze temas gerektirmektedir. Bu da sağlık çalışanlarını, aynı evde yaşayan bireyleri ve diğer yakın temastakileri büyük risk altına sokmaktadır [5].

Referanslar

  1. Kugelman JR, Johnston SC, Mulembakani PM, Kisalu N, Lee MS, Koroleva G, et al. Genomic Variability of Monkeypox Virus among Humans, Democratic Republic of the Congo. Emerg Infect Dis. 2014 Feb; 20(2): 232–239. 48. doi: 10.3201/eid2002.130118
  2. https://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/about.html. 25 May 2022
  3. https://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/symptoms.html. 25May 2022
  4. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox. 25 May 2022
  5. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox. 25 May 2022

İlgili Kitler