Faktör II (Protrombin) Mutasyonu (FII)

Faktör II olarak bilinen protrombin, kanda bulunan pıhtılaşma mekanizmasında görevli bir proteindir. Kanın pıhtılaşması için gerekli olan fibrin oluşumunda rol alır. Son zamanlarda protrombin geninin (F2), 3’ ucu çevrilmeyen bölgesinde yeni bir polimorfizm, guanin 20210 adenin mutasyonu (G20210A) belirlenmiştir. Bu değişim genin poliadenilasyon kısmını değiştirmekte ve sonucunda mRNA sentezini artırarak, protein ekspresyonunu artırmaktadır. Bu mutasyon artan protrombin seviyesi ve hiperkoagülabilite (trombofili) rahatsızlıklar riski ile ilişkilendirilmektedir. [1], [2], [3]

G20210A mutasyonu en sık görülen kalıtsal trombofililerden (pıhtılaşma bozukluklarından) birisidir ve Faktör V Leiden mutasyonundan sonra ikinci sıklıkta görülür. Normal popülasyonda yaklaşık %1-4’ü arasında görülme sıklığına sahiptir. Güney Avrupa’da yaygın olarak görülmekte, Asya ve Afrika’da ise nadiren karşılaşılmaktadır. Türkiye’de trombofili hastalarında yapılan çalışmada, hastaların % 0.7’sinde protrombin 20210a mutasyonuna rastlanmıştır. [5]

Otozomal resesif bir bozukluk olan G20210A mutasyonu diğer faktör mutasyonları ile birlikte gözükmemekte, homozigot veya heterezigot olarak ortaya çıkmakta ve cinsiyet-kan grubu gibi faktörlerden etkilenmemektedir. Kalıtsal trombofili gibi genetik faktörler (protein C, protein S eksikliği vb. ) ve ameliyat, hamilelik gibi geçici faktörleri içeren diğer risk faktörleri de göz önüne alınarak, homozigot mutasyonlar heterezigotlara göre trombofili riskini, daha fazla artırmaktadır. [6]

Protrombin mutasyonunun tanısında, plazmada bulunan protrombin konsantrasyonunun ölçümü basitçe mutasyon hakkında bilgi verebilmektedir. Fakat protrombini kodlayan genin (F2) moleküler yöntemler ile DNA analizi ve sonucunda G20210A gen mutasyonunun tespiti, genotipik farklılıkları da belirleyebilir ve sonuç olarak daha güvenilir, klinik olarak daha anlamlı sonuçların elde edilmesini sağlar. [7]

Kaynaklar

1) Poort SR, Rosendaal FR, Reitsma PH, Bertina RM. A common genetic variation in the 3′-untranslated region of the prothrombin gene is associated with elevated plasma prothrombin levels and an increase in venous thrombosis. Blood. Nov 15 1996;88(10):3698-703

2) Pollak ES, Lam HS, Russell JE. The G20210A mutation does not affect the stability of prothrombin mRNA in vivo. Blood. Jul 1 2002;100(1):359-62

3) Ceelie H, Spaargaren-van Riel CC, Bertina RM, Vos HL. G20210A is a functional mutation in the prothrombin gene; effect on protein levels and 3′-end formation. J Thromb Haemost. Jan 2004;2(1):119-27

4) Rosendaal FR, Doggen CJ, Zivelin A, et al. Geographic distribution of the 20210 G to A prothrombin variant. Thromb Haemost. Apr 1998;79(4):706-8

5) Irdem A, Devecioglu C, Batun S, Soker M, Sucakli IA. Prevalence of factor V Leiden and prothrombin G20210A gene mutation. Saudi Med J. Apr 2005;26(4):580-3.

6) DeStefano V, Martinelli I, Mannucci P, et al. The risk of recurrent deep venous thromboembolism among heterozygous carriers of the G20210A prothrombin gene mutation. Br J Hematol. 2001;113:630–635.

7) Varga EA, Moll S., Cardiology patient pages. Prothrombin 20210 mutation (factor II mutation). Circulation. 2004 Jul 20; 110(3):e15-8.

İlgili Kitler