Epstein-Barr virüs (EBV) (İnsan herpes virüs 4 (HHV-4) olarak da bilinir) Herpesviridae ailesinin kansere sebep olan herpes simplex virüs 1 ve 2 (HSV-1, HSV-2)’nin bulunduğu Lymphocryptovirus sınıfına dahildir. Çekirdek antijenine bağlı olarak iki tipi bulunmaktadır (EBV-1, EBV-2). Zarflı, çift sarmallı lineer DNA genomuna sahiptir. Kapsit ve lipit-zarf ile çevrili yaklaşık 120-150nm çapımda viral partikülleri vardır. [1]
EBV, cinsiyet ve ırk fark etmeksizin dünya genelinde %80-90’lık nüfusu etkilemektedir. Gelişen ülkelerde enfeksiyon erken yaşlarda ve çoğunlukla ciddi klinik semptomlar oluşturmadan gözükse de gelişmemiş ülkelerde semptomatik olabilmektedir. 2 yaşındaki çocukların yaklaşık %90’ı seropozitiftir. Çalışmalar, ortalama 18 yaşındaki lise öğrencilerinin hemen hemen %50’sinde enfeksiyonun sık görülebilir olduğunu göstermektedir. EBV, akut infeksiyöz mononükleozis ve bazı onkojenik durumlarla; diğer çevre koşulları, sosyoekonomik ve genetik faktörlerde göz önünde bulundurularak, direkt veya kofaktör olarak ilişkilendirilmektedir. [2]
Virüsün akıntısının birçok seropozitif bireyin orofarenks bölgesinde bulunması, bulaşmanın başlıca oral yol (salya) ile gerçekleştiğini göstermektedir (Bu açıdan öpücük hastalığı olarak da bilinmektedir). Son zamanlarda uterin serviks içerisinde virüsün çoğaldığının tespit edilmesi, cinsel yol ile de bulaşmanın gerçekleşmesi olasılığını artırmaktadır. [3]
Tanı fiziksel ve/veya laboratuvar testleri ile yapılmaktadır. Mono-spot testi, platelet sayımı fiziksel muayeneyi doğrulamak için kullanılabilmektedir. 5 yaşın altındaki hastalarda yanlış negatif sonuçlar oluşmaktadır. Antikor testleri (IgM, IgG, EA-DıgG) yaygın olarak kullanılmakta olmasına rağmen, Real-Time PCR teknolojisi ile virüsün miktarı hakkında hızlıca bilgi sahibi olunabilir. Bu yöntem yüksek hassasiyette duyarlı sonuçlar ile pratik ve güvenilir bir çözüm sunmaktadır. [4]
1) Zuckerman AJ, et al. Principles and Practice of Clinical Virology Sixth Edition (2009)
2) Evans AS, et al. Viral Infections of Humans Fourth Edition (1997)
3) Material Safety Data Sheet (MSDS) for Epstein-Barr Virus
4) hiroshi Kimura,Makoto Morita, Quantitative Analysis of Epstein-Barr Virus Load by Using a Real-Time PCR Assay, J Clin Microbiol. 1999 January; 37(1): 132–136.
